औरंगजेबाची कबर महाराष्ट्रातच का? संभाजी महाराजांवरील अत्याचार आणि मृत्यूपत्रातील अज्ञात सत्य
इतिहासातील काही घटना आणि व्यक्तिमत्त्वे यांना वेगवेगळ्या दृष्टिकोनातून पाहिले जाते. औरंगजेबाची कबर महाराष्ट्रातील औरंगाबाद जवळील खुलताबाद येथे का आहे? आणि संभाजी महाराजांवरील अमानुष अत्याचारांचा त्याच्या मृत्यूपत्राशी काय संबंध आहे? हा इतिहास अनेक रहस्यांनी वेढलेला आहे. चला, या विषयावर सखोल चर्चा करूया.
- सार्थ हरिपाठ – अभंग क्र. १
- संत तुकाराम महाराज अभंग क्र. २३
- ५२ अध्यायी गुरूचरित्र – अध्याय चौथा
- ५२ अध्यायी गुरूचरित्र – अध्याय तिसरा
- ५२ अध्यायी गुरूचरित्र – अध्याय दुसरा
औरंगजेबाची कबर महाराष्ट्रात का आहे?
1. युद्ध आणि औरंगजेबाचा अखेरचा काळ
औरंगजेब मुघल साम्राज्याचा सर्वात दीर्घकाळ राज्य करणारा बादशहा होता. त्याने 1681 मध्ये मराठ्यांविरुद्ध युद्ध सुरू केले आणि जवळपास 27 वर्षे दक्षिणेत राहिला. शिवाजी महाराजांच्या स्वराज्यावर नियंत्रण मिळवण्याच्या त्याच्या अनेक प्रयत्नांना अपयश आले. मराठ्यांचा प्रतिकार त्याच्यासाठी अडथळा ठरत होता.
2. मृत्यू आणि अंतिम इच्छा
1707 मध्ये औरंगजेबाचा मृत्यू अहमदनगरजवळ झाला. त्याच्या मृत्यूपत्रानुसार, त्याला साध्या पद्धतीने दफन करण्यात यावे, अशी त्याची इच्छा होती. त्यामुळेच त्याला खुलताबाद येथे दफन करण्यात आले. खुलताबाद हे सूफी संत शेख झैनउद्दीनच्या समाधीस्थळाजवळ असल्यामुळे त्याने ही जागा निवडली होती.
संभाजी महाराजांवरील अत्याचार – इतिहासातील काळे पान
1. छत्रपती संभाजी महाराजांचे पराक्रम
शिवाजी महाराजांनंतर संभाजी महाराजांनी स्वराज्याचे नेतृत्व घेतले. त्यांची युद्धनीती, धैर्य आणि कणखर निर्णय क्षमता यामुळे ते औरंगजेबासाठी मोठा अडथळा बनले. त्यांनी मुघलांविरुद्ध अनेक लढाया जिंकल्या आणि स्वराज्याचे संरक्षण केले.
2. औरंगजेबाचा सूड आणि क्रूर अत्याचार
1689 मध्ये औरंगजेबाच्या फौजांनी संभाजी महाराजांना जिवंत पकडले. त्यांच्यावर भीषण अत्याचार करण्यात आले – डोळे फोडणे, जीभ कापणे, नखे उपटणे आणि संपूर्ण शरीरावर क्रूर जखमा देणे. तब्बल 40 दिवस अत्याचार केल्यानंतर त्यांची हत्या करण्यात आली. त्यांच्या बलिदानामुळे मराठ्यांमध्ये औरंगजेबाविरोधात अधिक तीव्र रोष निर्माण झाला.
औरंगजेबाच्या मृत्यूपत्रातील अज्ञात सत्य
औरंगजेबाने आपल्या मृत्यूपत्रात स्वतःच्या आयुष्याविषयी काही महत्त्वाचे मुद्दे नमूद केले होते:
- “माझ्या आयुष्याने मला काहीच आनंद दिला नाही.”
- “मी हिंदुस्थान जिंकू शकलो नाही.”
- “माझ्या मृत्यूनंतर माझ्या कबरावर मोठा खर्च करू नका.”
यावरून स्पष्ट होते की, अखेरच्या काळात औरंगजेबाला आपल्या चुका जाणवल्या होत्या. त्याने संभाजी महाराज आणि मराठ्यांविरुद्ध केलेल्या क्रूर कारवायांबाबतही पश्चात्ताप केला असावा.
निष्कर्ष
औरंगजेबाची कबर महाराष्ट्रात असण्याचे कारण म्हणजे त्याचा दक्षिणेत लांबलेला संघर्ष आणि त्याची अंतिम इच्छा. दुसरीकडे, संभाजी महाराजांचे बलिदान मराठा इतिहासातील सर्वात प्रेरणादायी घटना आहे. त्यांच्या मृत्यूनंतर मराठ्यांनी औरंगजेबाला पराभूत करण्याचा निर्धार केला आणि अखेर 1707 मध्ये औरंगजेब मरण पावला. मराठ्यांच्या जिद्दीपुढे अखेर मुघल साम्राज्य कोसळले.